"Al dat Engels in de stad, het voelt soms
onbehaaglijk": verengelsing geen verbetering
24 april 2023, 14.14 uur
· Aangepast 24 april 2023, 14.45 uur · Door: Fred Segaar
Noord-Holland wordt
steeds internationaler. Expats, werknemers die tijdelijk of permanent in een
ander land wonen, strijken niet alleen meer neer in Amsterdam, maar ook in
Haarlem. Er is kritiek op de manier waarop deze mensen inburgeren, zo blijkt
uit klachten van deelnemers aan lezerspanels van NH Nieuws. De grootste grief
is dat ze geen Nederlands spreken. Hun aanwezigheid plus de overvloed aan
toeristen, maakt dat Engels in de Haarlemse binnenstad de voertaal is. Het is
de hoogste tijd voor eerherstel van de Nederlandse taal, vindt Haarlemmer Joost
Mulder.
Als buitenlanders Joost
Mulder de weg vragen, doet hij niet flauw en wijst hij ze altijd in de juiste
richting, als het even kan in hún taal. Zo hoort dat in een gastvrije stad als
Haarlem, vindt hij. In het buitenland zou hijzelf net zo behandeld willen
worden. Maar als hem in één van de vele koffiebarretjes in het Engels wordt
gevraagd wat hij wil drinken, kan hij de neiging om een plaagstootje uit te
delen niet altijd onderdrukken. De vorm van de dag dicteert zijn reactie.
Noord-Hollanders klaar met expats: "Ze halen de ziel uit de stad"
''De ene keer kan ik het
goed hebben", zegt Mulder, lid van het Ampzing Genootschap, een club
Haarlemse taalliefhebbers die met muziekoptredens, filmpjes en exposities het
overdadige gebruik van overbodige Engelse leenwoorden op de hak nemen. "Maar
soms krijg ik de kriebels en heb ik zin om een beetje dwars te doen. Niet omdat
ik me aan het buitenlandse personeel stoor: ik misgun ze hun baan niet. Zij
moeten óók ook hun geld verdienen. Maar al dat Engels voelt soms onbehaaglijk.
Ik ben er voorstander van dat mensen zo snel mogelijk Nederlands leren. Alleen,
ik realiseer me dat dat nog niet meevalt in een omgeving waar Engels de
voertaal is.''
Het is niet nieuw in de
Haarlemse horeca. Mulder: ''Vroeger had je in de Tempeliersstraat een Ierse
pub. Het personeel achter de bar sprak geforceerd Engels, ook degenen die
gewoon Nederlanders waren. De eigenaar vond dat kennelijk beter aansluiten bij
het pubgevoel.''
Vooruitgang
Mulder, die zijn geld
verdient als vertaler Engels en Duits, snapt de aantrekkingskracht van het
Engels. In zijn ogen zien veel mensen het als een vorm van vooruitgang. Doe je
er niet aan mee, dan ben je niet hip, al spreekt Mulder liever van ‘vlot.’ Het
is een woord, zo realiseert hij zich op het moment dat hij het uitspreekt, waar
je heden ten dage niet meer mee voor de dag kunt komen. ''Leuk' is ook zo’n
woord dat aan het uitsterven is. Ik gebruik het zelf graag, maar het wordt op
dit moment verdrongen door nice.''
Komen de expats uit hun dure bubbel? 'Buur is belangrijk in onze cultuur'
Wat Esperanto niet is
gelukt, lijkt het Engels wel voor elkaar te krijgen: iedereen spreekt het
straks. De verengelsing van de Nederlandse taal is niet iets van de laatste
decennia, benadrukt hij. Het was er waarschijnlijk al voor de Tweede
Wereldoorlog, maar heeft een duwtje in de rug gekregen door de bevrijding.
Sindsdien wordt het geassocieerd met vrijheid, lekkere dingen zoals de
chocolade die de Canadese soldaten meebrachten, en met luxe. Vooral
reclamemakers wisten en weten dat gevoel te exploiteren.
Hij pakt er een Panorama
bij uit de jaren ’50 en wijst naar de advertenties van drugstores en
barbershops. Engelse woorden waren in die tijd nog zó spaarzaam dat ze geen
bedreiging leken te gaan vormen voor de Nederlandse taal. Mulder: ''En kijk nu
eens. Het stikt ervan. Bij optredens met het Ampzing Genootschap roep ik vaak
‘Elke sale is er een te veel, dat mag wat ons betreft gewoon uitverkoop
blijven’. De meesten van ons hebben kinderen of zelfs al kleinkinderen. We
zeggen altijd tegen elkaar: we zijn gek op kinderen, maar hebben de pest aan
kids.''
"Elke taal heeft liefde, respect en onderhoud nodig"
Joost Mulder, liefhebber
van de Nederlandse taal
Bucketlist, taste, food,
awkward. Hij kan uren doorgaan met het noemen van Engelse woorden die het
Nederlands zijn binnengedrongen. Mulder: ''We kijken er niet eens meer van op
dat we ze gebruiken.'' Hij ergert zich er niet aan, want dan kun je aan de gang
blijven. ''Ik vind het vooral leuk te signaleren. En om heel eerlijk te zijn:
taal heeft vernieuwing nodig. Bovendien zijn sommige dingen gewoon niet te
vertalen. Neem de compact disc of de laptop. Ik kan er mee leven dat die zo
heten. Maar elke taal heeft ook liefde, respect en onderhoud nodig. Use it or
lose it, zoals het in het Engels luidt. In onze vertaling is dat: gebruik het
of fnuik het.''
"De taal waarmee de overheid de jeugd probeert te bereiken is
lachwekkend"
Joost Mulder, liefhebber
van de Nederlandse taal
Grote moeite heeft hij
met kreten waarmee de overheid de jeugd probeert te bereiken. Hij pakt de krant
erbij en citeert een slogan waarmee de politie criminele jeugd op het rechte
spoor probeert te zetten: ‘Drop je knife en doe wat met je life.’ Mulder: ''Ze
denken kennelijk dat dit dé manier is om aansluiting te krijgen met jongeren.
Het is echt lachwekkend.''
Eerherstel
Maar er gloort hoop voor
eerherstel van de Nederlandse taal. De reclamefolders van Albert Heijn en Vomar
doorbladerend, valt het hem op dat er minder Engels in staat dan een paar jaar
geleden. ''Heel opvallend vind ik dat. Als je door de stad wandelt en alle
reclame-uitingen ziet, zou je het misschien niet zeggen, maar ik heb het gevoel
dat het minder wordt. Het zou best een golfbeweging kunnen
zijn."
"All that English in the city, it sometimes
feels uncomfortable": anglicization not an improvement
24 April
2023, 14.14 · Updated April 24, 2023, 2:45 p.m. · By: Fred Segaar
North
Holland is becoming more and more international. Expats, employees who live
temporarily or permanently in another country, no longer only settle in
Amsterdam, but also in Haarlem. There is criticism of the way in which these
people integrate, according to complaints from participants in NH News readers'
panels. The biggest grievance is that they don't speak Dutch. Their presence,
plus the abundance of tourists, means that English is the main language in
Haarlem's city centre. It is high time for the rehabilitation of the Dutch
language, says Haarlemmer Joost Mulder.
When
foreigners ask Joost Mulder for directions, he doesn't slack and always points
them in the right direction, if possible in their language. That's how it
should be in a hospitable city like Haarlem, he thinks. He himself would like
to be treated in the same way abroad. But when he is asked in English in one of
the many coffee bars what he wants to drink, he can't always suppress the urge
to tease. The shape of the day dictates his response.
North Hollanders fed up with expats: "They take
the soul out of the city"
"Sometimes
I can get it right," says Mulder, a member of the Ampzing Genootschap, a
club of Haarlem language lovers who make fun of the excessive use of
superfluous English loanwords with music performances, videos and exhibitions.
"But sometimes I get the jitters and I feel like being a bit cross. Not
because I'm bothered by the foreign staff: I don't begrudge them their jobs.
They also have to earn their money. But all that English sometimes feels
uncomfortable. I am in favour of people learning Dutch as soon as possible.
However, I realize that this is not easy in an environment where English is the
official language."
It's not
new in the Haarlem hospitality industry. Mulder: "There used to be an
Irish pub in the Tempeliersstraat. The staff behind the bar spoke forced
English, even those who were just Dutch. Apparently, the owner thought that was
more in line with the pub feeling."
Progress
Mulder, who
earns his living as an English and German translator, understands the appeal of
English. In his eyes, many people see it as a form of progress. If you don't
participate, you're not hip, although Mulder prefers to speak of 'smooth'. It's
a word, he realizes the moment he says it, that you can't come up with these
days. "'Nice' is another word that is dying out. I like to use it myself,
but it's being supplanted by nice at the moment.''
Are the expats coming out of their expensive bubble?
'Neighbours are important in our culture'
What
Esperanto has not been able to do, English seems to be able to do: everyone
will soon be able to speak it. The anglicization of the Dutch language is not
something that has happened in recent decades, he emphasizes. It was probably
there before the Second World War, but was given a boost by the liberation.
Since then, it has been associated with freedom, tasty things like the
chocolate that the Canadian soldiers brought with them, and with luxury.
Advertisers, in particular, knew and know how to exploit that feeling.
He pulls
out a Panorama from the 1950s and points to the advertisements of drug stores
and barbershops. At that time, English words were still so sparse that they did
not seem to pose a threat to the Dutch language. Mulder: "And look at it
now. It's full of them. At gigs with the Ampzing Genootschap I often shout
'Every sale is one too many, as far as we're concerned, it can just be a sale'.
Most of us have children or even grandchildren. We always say to each other: we
love children, but we hate kids."
"Every language needs love, respect and
maintenance"
Joost
Mulder, lover of the Dutch language
Bucketlist,
taste, food, awkward. He can go on for hours mentioning English words that have
invaded Dutch. Mulder: "We're not even surprised anymore that we're using
them." He doesn't get annoyed by it, because then you can keep going.
"I especially like to signal. And to be honest: language needs renewal.
Plus, some things just don't translate at all. Take the compact disc or the
laptop. I can live with their names being called that. But every language also
needs love, respect, and maintenance. Use it or lose it. In our translation,
it's 'use it or cripple it.''
"The language with which the government tries to
reach the youth is laughable"
Joost
Mulder, lover of the Dutch language
He has
great difficulty with the slogans with which the government tries to reach the
youth. He picks up the newspaper and quotes a slogan with which the police try
to put criminal youth on the right track: 'Drop your knife and do something
with your life.' Mulder: "They apparently think that this is the best way
to connect with young people. It's really laughable.''
Rehabilitation
But there
is a glimmer of hope for the rehabilitation of the Dutch language. Leafing
through the advertising brochures of Albert Heijn and Vomar, he notices that
there is less English in them than a few years ago. "I find that very
striking. If you walk through the city and see all the advertisements, you
might not know it, but I have the feeling that it is getting less. It could well be a wave movement."
Sem comentários:
Enviar um comentário